Wygląd naszej skóry, tak naprawdę odzwierciedla stan zdrowia naszego organizmu. Dlatego jeżeli działamy od zewnątrz ma to wpływ na nasze wnętrze i vice versa. Dzięki prawidłowym funkcjom przewodu pokarmowego cieszymy się zarówno wysoką odpornością, energią do życia i dobrym samopoczuciem, jak i błyszczącą skorą i gęstymi włosami. Optymalne działanie układu pokarmowego jest kluczem do właściwego odżywienia wszystkich komórek i tkanek naszego ciała, oraz do ich prawidłowej odnowy.
Jednym z najważniejszych czynników warunkujących prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego, a zarazem na kondycję naszej skóry ma przepuszczalność jelit oraz mikroflora jelitowa. Błona śluzowa jelita cienkiego pokryta kosmkami jelitowymi stanowi m. in. barierę ochronną pomiędzy przewodem pokarmowym a krwiobiegiem. Jeżeli jest ona uszkodzona i przechodzą przez nią duże cząsteczki niestrawionego jedzenia, alergeny, mikroby lub inne toksyny, to dochodzi do reakcji zapalnej. Zapalenie jest naturalną reakcją obronną organizmu mającą na celu zwalczanie substancji szkodliwych. Możemy wtedy zaobserwować np. obrzęk, zaczerwienienie i bolesność, które następnie ustępują na skutek obronnej reakcji organizmu. Problem zaczyna się, kiedy jesteśmy stale narażeni na czynnik powodujący stan zapalny, i pojawia się stan przewlekły. Może dojść do takiej sytuacji właśnie, kiedy mamy zespól nieszczelnego jelita, którego jednym z objawów może być trądzik w dorosłym wieku, egzema, trądzik różowaty, zapalenie skory.
Za powstawanie dziur w jelicie cienkim odpowiada zonulina, białko kontrolujące połączenia międzykomórkowe w ścianie jelitowej. Natomiast wydzielanie zonuliny w jelicie cienkim uruchamiają szkodliwe bakterie oraz gluten. Gluten wywołuje nieszczelność jelita w ciągu 5 godzin od spożycia. U osób zdrowych uszkodzenia ustępują po 36 godzinach, natomiast u osób z celiakią lub nadwrażliwością na gluten nie ustępują same. Również w przypadku osób o nadmiernym spożyciu produktów zawierających gluten w dłuższej perspektywie od kilku do kilkudziesięciu lat może dojść do nieszczelności jelit, które nie będą w stanie poradzić sobie z regeneracją nabłonka jelitowego.
Zaburzona równowaga w mikroflorze jelitowej również przyczynia się do nieszczelności jelit. Uważa się, że w zdrowych jelitach ok. 85% mikroflory stanowią korzystne mikroorganizy, a w 15 % negatywne, dzięki czemu funkcje jelit utrzymywane są na optymalnym poziomie. Na równowagę mikroflory jelitowej mają wpływ różnorodne czynniki m.in. infekcje bakteryjne i wirusowe, doustne tabletki antykoncepcyjne, leczenie antybiotykami i niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, radioterapia, kosmetyki antybakteryjne, nieprawidłowa dieta (o dużej zawartości tłuszczu i białka przy jednocześnie małej ilości błonnika pokarmowego) nadużywanie alkoholu, wysoki poziom stresu przez dłuższy okres, oraz zmiany klimatu spowodowane podróżami. Kiedy mamy przewagę niekorzystnych bakterii, to mogą one m. in. powodować osłabienie nabłonka jelitowego, i w następstwie przedostanie się do krwioobiegu toksyn powodujących reakcje zapalne w organizmie. Często nie zdajemy sobie sprawy, jak bardzo mikroflora jelitowa jest związana z wyglądem naszej skóry. Brak prawidłowej równowagi w mikroflorze w jelitach może prowadzić do stanów zapalnych skóry takich jak: wypryski, trądzik, trądzik różowaty, łuszczyca, opryszczkowe oraz atopowe zapalenie skóry.
Zalecana dieta:
Zmniejszenie ilości glutenu w diecie niezależnie czy się cierpi na celiakię lub nadwrażliwość na gluten ze względu na zwiększoną produkcje zonuliny przy spożyciu glutenu.
Zwiększenie w diecie produktów dostarczających L-glutaminy i kwasu masłowego, które są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania nabłonka jelitowego i mikroflory jelitowej, oraz zmniejszają zapalenie w organizmie; L- glutamina w diecie występuje w produktach mięsnych, nabiale: mleko, jogurt, serek wiejski, szpinaku, natce pietruszki, czerwonej kapuście; kwas masłowy natomiast jest wytwarzany w naszym organizmie przez korzystne bakterie z nierozpuszczalnego błonnika pokarmowego dostarczanego wraz z dietą bogatą w warzywa, owoce, kasze, orzechy.
Zwiększenie produktów bogatych w probiotyki, prebiotyki, polifenole, i fermentowanych produktów w diecie:
- jogurt, kefir, maślanka, sery pleśniowe, serek wiejski, lassi, serwatka
- kapusta kiszona, ogórki kiszone, marynaty, miso
- owoce w szczególności jabłka, banany, cytrusy, kiwi
- oliwki, szparagi, cebula, czosnek, bakłażan, cykoria, por, karczochy, rośliny strączkowe, radicchio
- wino w szczególności wino czerwone, piwo niepasteryzowane, czarna herbata, zielona herbata
- otręby, produkty zbożowe z pszenicy i jęczmienia
- miód, czekolada, syrop klonowy
- siemię lniane, nasiona chia
Dieta bogata w produkty zawierajcie niezbędne, nienasycone kw. omega 3, cynk oraz witaminy z gr. B: dziki losos, siemię lniane, orzechy włoskie, algi, chia; mięso, jajka, owoce morza; podroby, ryby, brokuły, grzyby, awokado, bataty, strączkowe, nasiona, kefir, jogurt.
Największym wrogiem mikroflory jelitowej jest dieta bogata w produkty wysoko przetworzone tzw. jedzenie śmieciowe (ang. junk food – zawiera dużo soli kuchennej, tłuszczu, cukru, sztucznych dodatków i barwników) oraz cukry, które są „paliwem” dla namnażania się patogenów w świetle przewodu pokarmowego. Unikajmy również picia wody chlorowanej niefiltrowanej, ponieważ chlor zabija zarówno patogeny, jak i dobroczynne bakterie.
Należy również unikać w diecie produktów, które powodują u danej osoby nadwrażliwość lub alergie, wzdęcia, gazy, niestrawność.
Suplementacja powinna być dobrana indywidualnie na podstawie stanu zdrowia danej osoby. Natomiast pod uwagę należałoby by wziąć następujące preparaty:
L-glutamina – odbudowuje nabłonek jelitowy, zabezpiecza błonę śluzowa i zapobiega powstawaniu nieszczelnego jelita; żeby poprawić funkcjonowanie przewodu pokarmowego i usunąć nieszczelność jelit zalecane jest przyjmowanie proszku glutaminowego;
Probiotyki – odbudowa mikroflory jelitowej; zalecane szczególnie przy trądziku różowatym i łuszczycy;
Kwasy omega 3 – zmniejszają stan zapalny; pomagają w leczeniu atopowego zapalenia skory i trądziku;
Cynk – działanie przeciwzapalne; jego przyjmowanie jest niezbędne dla wzrostu i odnowy skory; z wiekiem zapotrzebowanie na cynk wzrasta; zalecany przy różnych problemach skórnych
Wit. z grupy B – pomagają w leczeniu stanu zapalnego, trądziku, egzemy; nadają skórze gładkość i elastyczność; wspierają mikrobiom;
Tekst i opracowanie Kinga Matylda Grela, Specjalista żywienia człowieka